Ayni Hak Nedir, Çeşitleri Nelerdir?

Ayni hak nedir sorusu özellikle son dönemin popüler konularındandır. Basitçe eşya üzerindeki haklar olarak anlatılabilir. Fakat işin içine Medeni Kanun girince konu bu kadar basite indirgenememektedir. Bu yazımızda çok merak edilen ayni hak nedir, çeşitleri nelerdir sorularını cevaplandıracağız.

Ayni Hak Nedir ?

Eşya hukukunun konusunu oluşturan, başta mülkiyet olmak üzere maddi eşyalar üzerindeki her türlü haktır. Fakat söz konusu eşyalar somut ve nesnel olmalıdır.

Ayni haklar üzerinde belirli ilkeler mevcuttur. Bunlar;

• Mutlaklık İlkesi: Herkes karşısında ileri sürülebilmesini ifade etmektedir. Yani kişi kendisine ait bir nesne üzerindeki mülkiyet hakkını herkesin karşısında iddia edebilir.
• Belirlilik (Muayyenlik) İlkesi: Ayni haklar önceden belirlenen nesneler üzerinde kurulmaktadır. Belirsiz bir eşya topluluğu üzerinden ayni haktan söz edilemez. Örneğin, bir evdeki eşyaların yarısı A kişisine, yarısı B kişisine aittir diyemezsiniz. Eşyaların tek tek kime ait olduğu belirlenmelidir.
• Kamuya Açıklık (Aleniyet) İlkesi: Hak sahiplerinin herkesçe bilinmesi gerekmektedir. Bu taşınmazlarda tapu sicili ile sağlanmaktadır.

Ayni Hak Çeşitleri Nelerdir ?

Türk Medeni Kanunu’nca düzenlenmiş Ayni Haklar sınırlı ve sınırsız olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Bu yüzden hakların kapsamına ve kişinin mahremiyetine göre mülkiyet hakkı ve sınırlı ayni haklar şeklinde de ayrıma uğrayabilmektedir.

Sınırsız Ayni Haklar

Sınırsız ayni haklar kişiye mülkiyet hakkı sağlar ve en geniş hak olarak bilinmektedir. Bu hak kişiye yapıyı kullanma, yararlanma ve tasarrufta bulunma hakkı sağlamaktadır. Bu nedenle tam ayni hak olarak da bilinmektedir.

Sınırlı Ayni Haklar

Sınırlı ayni haklar kişiye sadece kullanma ve yararlanma hakkı vermektedir, tasarrufta bulunma hakkından söz edilmemektedir. Sınırlı ayni haklar 3 başlıkta toplanmaktadır.

1. İrtifak Hakları: Başkasına ait bir konutu kullanmayı ya da ondan yararlanmayı sağlayan haktır.
2. Taşınmaz Yükü: Bir taşınmaz sahibinin mülkiyeti elinde bulundurmak şartıyla bir kimseye konutu kullanmasına izin vermesine denmektedir.
3. Rehin Hakları: Herhangi bir borcun ödenmemesi durumunda alacaklı kişinin mallarını, arabasını, konutunu güvence altında tutmasına; borcun ödenmemesi durumunda ise taşınır taşınmaz bütün malları satarak kendi borcunu karşılama hakkı verilmesine denmektedir.